‘Pan sa Paraiso,’ napaeskwela ang kabus

“Ang mga bata labi na ang tagalagyo nagaingon jud na gutom sila.” Ang maong kaluoy sa pagtan-aw sa mga bata nga nabaktas ug pila ka kilometro gikan eskwelahan maoy nakapaaghat sa Chaplain sa kapilya sa San Miguel de Archangel, Fr. Al Botero nga magtukod ug gamay nga panaderia tapad sa kumbento sa Eden, Toril.

Uban iyang assistant nga si Jimmy “Emit” Medina, gitudluan nila ang 16 ka mga batan-on nga nag edad ug 15-17 anyos aron sa paghorno, tulo ka tuig na ang milabay.

“Diri sa Eden wa man ju’y panadero; wala pa jud ko’y nahibaw-an nga hanas maghorno ug tinapay.”

Matod pa ni Emit, ang mga bata nagaluto ug halos 18 kilos nga pandesal matag Lunes hangtud Sabado sa buntag. “Dili ni sa ingon nga baligya pero, para makarecover mi sa among capital, naa mi’y ginadeliveran ug tinapay. Aduna mi’y estante sa ubang barangay.” Dungag niya, naka himo sila ug livelihood project nga ang maong mga balay nahimo nang tindahan og pandesal.

Tungod niining proyekto, ang administrasyon sa Elias V. Lopez High School nagdesisyon nga unta sa San Miguel rectory na lang magklase ang mga bata nga mag grade 11, sa umaabot nga tuig 2016. Galing lang, aduna’y mga nakita nga babag sa pagpatuman niini. “Niingon si Ma’am sa eskwelahan nga kung pwede ba sila na diri magklase para sa K to 12. Unya ana ko, na basi masabit ta ana kay kailangan pa magkuha ug requirements sa barangay,” pagpadayag niya.

Sa iyang pagpangutana sa Technical Education and Skills Development Authority (TESDA), gikinahanglan ni Emit nga mueskwela ug 7 ka sessions sa Bread and Pastry Production NC II matag Sabado aron makakuha sila ug accreditation sa TESDA. Kini makasugod sa ilang pagpahimutang ug baking lessons sa maong rectory.

Si Michael Campare, grade 9 student sa Elias V. Lopez National High School usa sa mga estudyante ni Emit. Gikan sa Barangay Tagurano, taga adlaw siya nagatabok og sapa ug nagabaktas og 2 ka kilometro aron makaabot sa rectory. Biyernes palang sa gabii nagatulog sila sa gihimo nga bunkhouse aron pagka-Sabado, magluto na sila.

Kini usa ka pamaagi ni Michael aron makatabang sa iyang pamilya. Busa para kay Michael ug sa uban pa, di bale ang kalayo sa pagbaktas aron lamang ibaligya ang pandesal ug tag P5. Sa ilang paglibot matag Sabado ug Domingo, ang mga bata makahalin ug P150-200. Diyes porsiyento (10%) ang ginarecord aron ilang makuha panahon nga kinahanglanon.

Ang halin sa maong pandesal ginabayad sa ilahang pag-eskwela ug pampalit ug gamit sa eskwelahan. Gikalipay ni Michael ang maong buluhaton kay alang niya, dako kini nga tabang aron di na mabug-atan ang iyang ginikanan.

“Pasalamat ko nila angkol Emit kay nakat-on mi paghimo og pan ug nakatabang pud sila sa among pag-eskwela.”

Dili lalim ang pagpadagan sa bakery. “Niagi na ni pagka-down. Unya ana ko na ‘unsa-on man ni para maka recover ta? Pero nakabawi gihapon kadugayan,” dugang pa ni Emit.

Kanhing Pangulo sa Alagad (PSA) sulod sa 4 ka tuig, makonsidera niya kini nga community extension gihapon. Alang niya, bala-an sa iyaha ang adlaw nga Domingo busa gipili niya na mag pabilin sa rectory kesa magtrabaho sa gawas. “Wala ko kabalo kung nganong diri nako gusto. Ingon pa nila ‘nganong wala man ka nag trabaho didto na mas dako man ang sweldo kay sa diri? Buhi lang man gihapon ko.”

Iyang nakita nga dako ug tabang ang maong proyekto kay ang mga bata na ilang nakuha, nakababad kaayo sa computer. Mao ila kining gi-train nga magtigom ug kwarta.

Isip usa ka amahan, dakong kalipay ang iyang ginabati kon makakat-on ang mga bata.

“Malipay ko. Kanang makita ko sa mga bata, mo ingon na ‘tara kay naa na si angkol Emit.’” Buot pud ni Fr. Al nga ang mga bata na nagaadto sa rectory, makakaon ug libre. Gikalipay pod kini ni Michael kay alang niya dako nga tabang kini sa ubang tao.

Sa karon aduna’y 8 pa ka kauban si Michael nga ginapadayon ang pagkahanas uban sa panabang sa kapilya.

Si Emit naglaom nga mas daghan pa kini ug matudloan sa iyang pagpadayon. (Janin Langoy)