A bishop with a big heart

“The bishops, as vicars and legates of Christ, govern the particular Churches assigned to them by their counsels, exhortations, and example, but over and above that also by the authority and sacred power which indeed they ought to exercise so as to edify, in the spirit of service which is that of their Master.” (CCC 894)

This kind of life our beloved Bishop of Pagadian, Most Rev. Ronald “Bong” I. Lunas, D.D., tried to exemplify in his life as a shepherd. His big heart led him not only to preach but to live and die for his Master, Emmanuel. Here are some words from those who know him:

“We believe that in Bishop Bong’s passing, his servant leadership, theological depth, and cultural empathy will forge BEC’s to be fully synodal, inter-faith in scope and authentically human.” (Episcopal Commission on Basic Ecclesial Communities of the Catholic Bishops’ Conference of the Philippines)

“He is a gentle person, very intelligent and also very humble and easy to deal with because he is a very humble person.” (Rev. Fr. Reiner Franke, SVD)

“With a painful heart, we officially announce the death of our beloved Bishop Ronald I. Lunas, STL., D.D. Thanks for your brilliant mind, holy life, and sweet smile. Now you can find your needed REST Bishop Bong. Tulog na Bishop.” (Diocese of Pagadian Facebook post)

“Sakit palandongon nga niining panahon sa pasko sa pagkatawo sa atong Ginoo ang atoang pinalangga nga obispo mao si Most Rev. Ronald Lunas, D.D., obispo sa Pagadian mibalik na ngadto sa atoang labaw nga Makagagahom. Siya dako gayod ug kalambigitan dinhi sa Regional Major Seminary, sa pag-uban namo dinhi isip seminarista pa kaniadto hangtod naordinahan sa pagkapari, nahimong mga seminary formators, hangtod nga naobispo sa 2018, unya siya 2019, taas-taas among panag-uban. Nakita gayod nako sa iyaha ang hiyas sa pagkamaayo nga magbalantay diha sa iyang kinabuhi. Iyaha gayod nga gipuy-an ang iyang spirituality, ang iyang pagkamaampoon bisan college pa kami kaniadto nakita na nako ang iyang pagkabalaan consistent hangtod nga naobispo mao na nga dako kaayo akoang kaguol sa iyang pagtalikod, kay bisan sa pagkaobispo namo, kami magkuyog, magtapad diha sa meeting ug mga breaks kami ang magkauban, so taas-taas ang pinagsamahan. Sa iyang panglantaw sa Diocese sa Pagadian daghang mga maayo niya nga iyang gilatid nga mga programa alang sa kaayohan sa katawhan mao na nga sakit palandongon. Apan luyo ning kasakitan sayod man ta nga diha man ta padulong, pagbalik ngadto sa gingharian sa atong langitnong Amahan. Ang tanang gipaningkamutan dinhi, isip pari, isip obispo, isip mga binunyagan nga mga layko alang man sa kahimayaan sa Dios; mao kana nga ang atoang pinalangga nga igsoon ug amahan sa pagtoo Bishop Bong Lunas, gitawag na sa atoang labaw nga Makagagahom. Atoang pagpasalamat sa Dios nga siya nakaalagad sa tibuok niya nga kinabuhi ug iyaha nga kasing-kasing ug usab atoang iampo nga ang iyahang kalag makapahulay na sa dayon nga malipayon sa gingharian sa Dios, kalig-on usab sa iyahang pamilya ang Ignacio ug Lunas nga pamilya niining panahon sa kalisud ug ang dako niya nga pamilya sa Diocese sa Pagadian nga bisan nawad-an silag magbalantay sa panon, sila dili mawad-an unta sa paglaom. Bishop Bong, also pray for us, I know you are now in heaven, include us in your prayers.” (Most Rev. Abel C. Apigo, D.D., Bishop of Mati)

“Perti ka bright, nagtudlo sa akon, nagrevise kami sa constitution (sa TDM) from 2000-2010, diri sa seminary sa REMASE, gipaapil ko sa klase niya sa Christology ug Ecclesiology. Buotan gyud kaayo, espesyal gyud siya nga pagkatawo, ang pagka-bright niya makahatag siya’g maayo nga pagtudlo. Gitudluan niya ako, hangtod nga nahuman kami.” (Sr. Cecille Palomo, TDM)

“Dako kaayo siya nga pagkawala dili lang sa Diocese of Digos kondili sa Regional Major Seminary ug sa tibuok simbahan sa Mindanao. Si Bishop Bong usa ka obispo nga buotan kaayo, balaan, very prayerful, very reflective, unya very monastic ang iyang lifestyle. Sa una, naa gyud na siyay plano nga musulod sa monasteryo. We will miss Bishop Bong.” (Fr. Ferdinand Lariosa, Diocese of Digos)

“Usa ka gabii nga masulob-on alang kanato, dili lang siguro sa Diocese sa Pagadian, kondili sa tibuok simbahan kay nailhan nato si Bishop Bong nga usa ka buotan gyud nga obispo, very promising nga bishop.” (Msgr. Paul A. Cuison, Archdiocese of Davao)

“He is a person that really personally entertains you, and he will go out of his way in order to greet you and entertain you and talk to you. But I think most of all ang akong nakita nga quality, he has the gift of listening, we are very saddened because of his passing. Sa among mga obispo sa Mindanao, he was looked up by many of us, he is a rising star sa mga Catholic bishops coming from Mindanao mao nga gi-elect namo siya, gipush namo siya nga mahimo siya nga chairman sa Basic Ecclesial Community nga commission sa CBCP but very sad, very sad nga kana ang nahitabo sa iyaha and so we offer prayers for him, for his family and for the Diocese of Pagadian.” (Most Rev. Jose Colin Bagaforo, D.D., Bishop of Kidapawan)

“Buotan, simple and of course full of love, full of intelligence, maayo kaayo siya, ang iyang kinaiya murag nindot kaayo kay makahatag inspiration nga unsaon pag-ampo, unsaon magcommunicate sa uban, magtabang usab sa uban. Usa siya ka grasya para sa simbahan, usab grasya pud sa mga tawo nga makaila kaniya.” (Rev. Fr. Jose Marie Escuadro, Archdiocese of Davao)

“Makita nako iyahang pagka dedicated nga professor unya very systematic nga mosturya bahin sa mga doktrina sa simbahan. Unya makita nako iyang pagka kind-hearted as a professor ang iyahang example nga gipakita sa ako sauna seminarian pako hangtod napari nako very consistent sa iyang mission sa iyang witnessing isip usa ka pari. Sa iyang pagka obispo nagpabilin ang iyang pagkayano…very simple kaayo nga obispo. Duha ka mga virtues ni Bishop Bong simplicity ug humility. Kahibalo ko nga labi na kadtong nakaila ni Bishop Bong gikasubo nato pero naay kalipay tungod kay ang iyahang kamatayon, kadaugan kini, iyahang pakig-uban sa Dios murag mission accomplished. Kinsa may magpadayon? Kita ang mga naminaw ang atoang paningkamot nga mahimo kitang witness, usa ka saksi sama ni Bishop Bong nagsaksi gayod sa ebanghelyo, nagsaksi gayod sa presensya sa Ginoo diha sa iyang ministriya nga pari. So kita nga mga pari, mga madre, mga layko, bisa’g asa, bisa’g unsa atong trabaho maningkamot usab unta kita sama ni Bishop Bong nga magsaksi sa pagtoo, pagpuyo nga yano ug kanunay diha sa presensya sa Ginoo.” (Rev. Fr. Orlando Angelia, Archdiocese of Davao)

“I was with Fr. Bong Lunas way back 2018 for my parish exposure. I could not forget that moment when he welcomed me without reservations and as one of his own—stranger no longer but brother in God’s household (Ephesians 2:19). I learned a lot from his life and ministry as a priest. He had indeed the character of holiness: a man who possesses the mystery of Christ and a man who builds the community of the People of God (Pope John Paul II, Address to Parish Priests, 2 March 1979). (Rev. Fr. Bryan “Pipoy” Asumbrado, Diocese of Kidapawan)