Paghunong sa pag-mina sa Mati, gipanawagan

Hunongon ang pag-mina sa Salingcomot, Sitio Magum, sakop sa Brgy. Macambol, Mati City. Kini ang buot gayod mahitabo ug gihingusgan sa mga residente ug lumad sa barangay, atol sa gipahigayon nga dayalogo kauban ang mga hingtungdang representante sa lokal ug probinsyal nga panggamhanan, ug sa hingtungdan nga mga national government agencies sa miaging bulan. Gipahigayon ang dayalogo sa Executive Conference Room, sa City Hall sa siyudad sa Mati.

Gihatagan og higayon ang mga residente nga ikapasibaw ang ilang mga sentimyento kalabot sa pag-mina nga nahitabo karon sa ilang lugar. Gipahayag sa mga lumulupyo sa lugar nga dakung kadaut gyud ang nahatud sa pag-mina sa ilang dapit, hilabi na kay nag-loading na ang kompanya, ang AMCOR. Gipahayag pa sa katawhan nga buot nila nga mahunong ang pag-mina tungod kay apektado na ang tinubdan sa ilang tubig mainom, o ang ilang watershed area.

Sa pagpanguna nila ni Primo Solis, ang presidente sa kahugpungan sa mga residente sa maong lugar, Remedios Mapinogos, ug uban pang nangulo sa grupo, gidugang nila pagpahayag nga ang lugar sa gi-mina ang naka-apekto usab sa Pujada seascape and landscape, ug sa Mt. Hamiguitan nga gi-ila na nga UNESCO World Heritage Site. Giduso nila nga isip mga protected areas, dili gayod angay pasipad-an ang mga nahisgutan. Gawas pa ni-ini, gumikan matud pa sa pag-mina, apektado na kaayo ang panginabuhi sa mga mangingisda sanglit gamay na lang ang ilang makuha nga isda karon sukwahi kaniadto nga bisan ang mga kasikbit nga barangay ang makapangisda pa sa Salingcomot gumikan sa ka-abunda ni-ini sa isda. Lakip usab sa mga giduso sa mga residente nga wala mi-agi sa hustong proseso ang nahisgutang  kalihokan.

Nagdalag mga placards ang mga residente nga nagpadayag sa ilang tinguha nga mahunong gayud ang pag-mina sa ilang lugar. Sa samang bahin, gipasabot usab ni City Administrator Joel Capalit nga ang gimbuhaton sa lokal nga panggamhanan mao ang pag-facilitate nga mapadangat ang mga mulo sa mga residente ngadto sa mga tukmang ahensiya sa kagamhanan. 

Gidugang pa niya nga mas maayo kung mahatagan ang lokal nga gobyerno og kopya sa tanang mga gikinahanglan nga mga dokumento. Sila unya ang mopadangat niini ngadto sa mga hingtungdang ahensiya. Samtang gipahayag usab ni Bandiola nga iyang ipasaka ang mulo sa mga residente ngadto sa ilang regional office. Human gipangutana sa mga residente, gipahayag ni Bandiola nga malagmit, masayran na nila kung unsa ang tubag o mamahimong aksyon sa ilang buhatan sa rehyon.

Na-una ini, nagpahigayon og barikada ang mga residente sa buhatan sa AMCOR sa Brgy. Macambol aron iduso ang buot nilang mahitabo. Gi-ubanan usab sa mga madreng relihiyosa sa Orden Benedictino (OSB) ug congregasyon sa mga Catechists of St. Joseph (CSJ) ang katawhan, ug gitambungan usab kini sa mga opisyal sa Environment and Natural Resources – sila si Mr. Alberto Bandiola sa CENRO, Mr. Eddie Cobacha sa CENRO, ug Mr. Derbert General sa ENRO, ug ingon man ni Ms. Marilyn Yumon sa Nat’l Commission on Indigenous Peoples (NCIP), samtang si City Administrator Engr. Joel Capalit maoy nag-representar kang Mayor Carlo Rabat.