Pagtoo Taliwala sa Pandemiya

Duha ka bulan ug tunga sukad nga gipa-undang ang pagsaulog sa Santos nga Misa kauban ang kongregasyon isip tubag sa giatubang nga krisis sa panglawas dala sa pagkuyanap sa coronavirus disease.

Wala makapangandam ang daghang mga katawhan ilabi na ang mga relihisyoso ug gikabalak-an kini ug dako sa kadagkuan sa simbahan.

Human sa duha ka semana nga general community quarantine nga gideklara niadtong Marso 18, 2020, gilugwayan pa kini ug gisaka ngadto sa Enchanced Community Quarantine (ECQ) diin hasta ang mga publikong transportasyon gipa-undang base sa gipagawas nga balaod sa Inter-Agency Task Force on the Management of Emerging Infectious Diseases sa kauluhan ug gi-adopt sa mga nagkalain-laing lokal nga pangagamhanan.

Tungod niini, naningkamot ang mga nagkalain-laing dayosesis ug mga parokya sa pagmontar ug kaugalingong mga account sa social media aron nga makapadayon sa pag-konektar ngadto sa ilang tagsa-tagsa ka mga parokyano pinaagi sa pag-live streaming sa Santos nga Misa nga gisaulog matag adlaw sa kaparian sulod sa ilang mga kumbento ug gitambongan lamang sa mga gikinahanglan nga moserbisyo.

Luyo sa inadlaw nga mga Santos nga Misa, daghan ang nagpadayag sa kahidlaw sa pisikal nga pagkalawat sanglit panahon sa pagpanglawat sa live streaming mao ang pag-ampo sa espirituhanon nga komunyon.

Gipadayag ang panawagan sa paghibalik sa Santos nga Misa kauban ang kongregasyon sa nagkalain laing sector ug mismo ang Catholic Bishops Conference of the Philippines nagpagawas ug mga giya alang sa pagpahigayon ug mga relihiyoso nga mga kalihukan ubos sa New Normal nga kahimtang nga gisumite usab ngadto sa IATF-EID.

Ug niadtong unang adlaw sa bulan sa Hunyo 2020, gideklara sa nasudnon nga IATF-EID nga ipa-ilawom na ang halos tanan nga mga probinsiya ug dagkong mga syudad ubos sa Modified Enhanced Community Quarantine kon MECQ gawas sa mga syudad sa Metro Manila, Cebu City ug Davao City diin hataas gihapon ang insidente sa mga nataptan sa COVID-19 tungod sa lokal nga pagkatakod sa maong mga katilingban.

Busa, epektibo niadtong Hunyo 1, 2020, base sa gipagawas nga giya sa IATF-EID nga mamahimo nang magpahigayon ug relihiyoso nga mga panagtigom sa mga dapit ubos sa MGCQ.

Apan una pa giablihan ang mga simbahan ubos sa MGCQ, gipahigayon ang pipila ka mga lakang ug mga panagtigom tali sa lokal nga mga IATF ug sa kadagkuan sa mga simbahan.

Gibutyag ni Rev. Fr. Victor Lechido, director sa Social Communications sa Diocese of Tagum nga personal nga gisusi ni Most Rev. Medil Aseo, Obispo sa Diocesce sa Tagum ang tagsa-tagsa ka mga parokya kauban ang mga otoridad sa IATF aron nga maseguro nga ensakto ang pagpangandam alang sa pagsunod sa mga protocol aron sa paglikay sa pagkuyanap sa coronavirus.

Base usab sa gilatid nga mga giya sa CBCP ug sa IATF-EID, gi-andam ang mga health protocols sa matag simbahan ubos sa MGCQ sa Davao Region sama sa Diocese sa Digos, Tagum ug Mati sama sa mosunod: footbath, sanitasyon, face mask sa mga motambong, pag-obserba sa duha ka metros nga distansya, pag check sa temperatura, ug ang contact tracing.

Gibutyag ni Fr. Lechido nga mapasalamton sila sa presensya sa mga pari sa silingan nga tulunghaan sa Maryknoll sa Santo Ninyo Parish sa Panabo nga nahilambigit sa plano sa pag-abli pag-usab sa simbahan alang sa public masses.

“Mao na nga nagapasalamat mi sa Maryknoll kay lat-ang lat-ang ang mapahigayon namo nga Misa sa gym ug sa simbahan,” si Fr. Lechido midugang, “ang kalisdanan lang ani mao ang pagpasulod ug pagpagawas sa manimbahay kay layo pa ang baktason sanglit layo layo man ang exit didto dapit sa Maryknoll.”

Sa laing bahin, gihimo usab ang pagplano una gihimo ang labing unang publiko nga Misa sa Dayosis sa Mati sa unang Domingo sa Hunyo, kon ang Solemnidad sa Santisima Trinidad, Hunyo 7, 2020.

Gibutyag ni Rev. Fr. Alfe Alimbon, director sa Social Communications nga apil sa plano mao ang pag-marka sa mga lingkuranan sa San Nicolas Cathedral aron maseguro ang pagsunod sa pisikal nga pag-distansya.

“If I may suggest, nadto sa IATF, ang limit man gud kay 21 years old below; unya, kay mga batan-on baya pud nato ang mga SOCCOM nato, so, dili sila makatambong sa Santos nga Misa pero nganong gitugutan man ang mga batan-on nga maglakaw-lakaw?” si Fr. Alimbon midugang, “unta at least, up to 15 years old ang mamahimong makatambong aron nga makapadayon sa ilang pagserbisyo ug makatambong sa kalihukan sa simbahan.”

Samtang sa Isla sa Samal, diin ang upat ka mga parokya nahilangkob sa Davao del Norte, apan ubos sa Arkidayosis sa Dabaw, nag-abli usab sa ilang Santos nga Misa niadtong Hunyo 7, 2020 base sa pagtugot ni IGACOS Mayor Al David Uy.

Gitugutan ang mga parokya sa Virgen Dolorosa Babak, Imakulada Konsepsyon sa Penaplata, Santo Nino sa Kaputan ug Santa Krus sa Talikud nga makasaulog sa Santos nga Misa sa singkwenta porsyento sa kapasidad sa simbahan.

Namahayag si Rev. Fr. Ricky Penalosa sa Virgen Dolorosa sa Babak nga mapasalamaton siya sa suporta sa mga parokyano nga mitambong sa unang pagsaulog sa Misa ubos sa MGCQ sanglit hapsay ug mituman ang mga parokyano sa gilatid nga health protocol.

“WOW means wear your mask always, O stands for social distancing, W for wash or sanitize you hand; so kining WOW hugot namong gipatuman kutob sa mosulod sa simbahan; gani, anaay mga tarpaulin nga pahiangno nga batukan ang COVID 19,” si Fr, Penalosa midugang.

Ubos sa GCQ, ECQ ug karon MGCQ, milutaw nga dako gayud ug papel ang social communications ug teknolohiya sa pagpabilin ug pagpahugot sa pagtoo sa katawhan nga nahiusa dinha sa espiritohanong diwa pinaagi sa gasa sa digital technology.

Sanglit magpabilin gihapon sa mga panimalay ang mga katawhan nga nag-edad ug 60 anyos pataas ug ang kabataan nga nagpangidaron ug 21 anyos paubos, padayon nga mag-live streaming ang mga simbahan sa ilang mga Santos nga Misa alang kanila aron nga padayong initon ug magpbiling buhi ang ilang pagtoo ubos sa bisan unsa nga community quarantine, ang matang sa pagtoo nga dili mapakgang sa bisan unsa nga pagsulay apan magkalig-on ug magkakusog diha sa nag-unang simbahan, ang pamilya.

* * * * * *

Pagkahuman sa halos usa ka bulan nga pagpangandam sa pagsunod sa mga protocols ug giya sa CBCP, lokal nga simbahan sa Arkidiyosesis sa Davao, IATF ug pagtugot sa local nga panggamhanan nga gipanguluhan ni David Uy, ang simbahan sa Sto. Nino Parish, Kaputian, IGaCOs gisugdan ug gibalik na ang kasaulugan sa Santos nga misa atol sa pagsaulog sa Domingo sa Santisima Trinidad niadtong Hunyo 7, 2020.

Sumala ni Padre Pepe Retorca, kura paroko sa Sto. Nino Parish, adunay upat ka misa nga gipahigayon ug diin mukabat lamang sa usa ka gatos ang makasulod sa simbahan o 50% sa sitting capacity niini apan hugot nga gisunod ang mga protocols.

Dugang pa ni Fr. Retorca, mukabat sa sobra 40 ka tawo nga misimba sa alas 5am mass, mga usa ka gatos ka tawo sa alas 8am ug dugang 2 ka misa sa hapon sa alas 3 diin dunay sobra 80 ka tawo ug gamay na lamang ang misimba sa alas 5.

“Wala ko nag-expect nga daghan ang mosimba tungod kay Sabado (a day before the mass) ang pahibalo pinaagi sa ‘word of mouth’ ug Facebook page sa Sto. Nino-Kaputian lamang.”

“Naikag ang mga tawo sa pagsimba tungod sa kahaw-ang ug kahingawa sa pagsimba sa Dios ug dakong pasalamat Kaniya,” dugang pa ni Padre Retorca.

Gibalik na usab ang inadlaw adlaw nga pagmisa sa parokya, alas 6 sa buntag, alas 5 sa hapon sa Miyerkules, ug matag Domingo 5am ug 8am.

Sa kasamtangan gipanid-an pa ang dagan kung gikinahanglan ba ang anticipated mass. (Sr. Rose Duhaylungsod, TDM)