All Saints Day & All Souls Day

(Excerpt from Archbishop Romulo G. Valles’ homily during the Holy Mass of the Solemnity of All Saints last November 1, 2018 at San Pedro Cathedral Parish, Davao City.)

Brothers and Sisters in the Lord, daghang salamat sa inyong pagsimba, that you are here, we observe and we know that most people, their focus would be even today for many good reasons and very practical reasons, they are now plucking to the cemetery. For good reasons and practical reasons, they are there.

But what I am afraid of is that the attention, maybe dili tinuyo but hinay-hinay and that is the responsibility of the Church nga dili mangasaba, balik-balik mag-remind that there are two distinct beautiful feasts, beautiful and source of grace for us. That is why, moyawyaw mi gamay, mu-istorya mi gamay because sayang kung ang focus usa ra, sayang. Matilawan unta ang two feasts, mao na ang tuyo mao ng balik-balik ni.

Busa, ang November 1 and November 2 are distinct feasts. Unya kung maminaw, makabantay mo gamay, November 1 is a solemnity, bantayan ninyo mura ni’g dominggo, naay alleluia, naay creed ug naay gloria, signal na nga ang November 1, high grade, dako siya’ng fiesta. Unya dili nato tagdon? Mao nay bantayan, November 1. Luoy ang wala nakatambong, sayang. Mao na kanunay, mo-advertise ta, mopasabut ta, dili ta muingon “sayop mo”. Mo ingganyo ta, November 1, ang suot puti, Sunday mass category, full mass. Ang misa sa November 2, dili feast ang marka, ang marka karon, commemoration of all the dead, lower iyang category kaysa karon. Busa salamat mo, nga nanimba mo ron. Kung sobre pa lang ang akong tuyo, ako ning e-violet ko na karon aron muhalad mo sobre para sa patay pero dili kana ang atong tuyo but ang tuyo, to touch our souls, to touch our spirits so that kanang buylo pag-aayo nga paghandum sa mga patay, dunay kahulugan ug gani kung muingon ako, forward ta sa November 2, nindut kaayo, wala gyu’y dautan, muhandom sa atong mga patay. Wow! Wala gyud tay batasan kung dili muhandom sa patay pasalamat nila sa ilang pag-antus nato. Pasalamat sa ilang kaayo. Mu-connect gihapon ta nila in whatever way pero perting pataya. Kutob ra ta diha. Maayo, wala ta kalimot nila, dili ta ingrato pero patay sila. Ayaw kalimot, sama ra na sa pagano, shocked siguro mo ba, mga pagano mo, naghandum man pud sila, naa silay rito. Kung ang atong November 2, ugma sa mga patay, ing-ana lang, do not get scandalized, tabla ra ta sa mga pagano. There’s nothing Catholic, nothing Christian about it, pasalamat ta, kanang paghandom sa mga patay ba.

But as believer, November 2, kanang focus kaayo karon must have its basis ang November 1. Ang November 1, murag sa mga batan-on pa karon, sure gyud. Kung atong e-relate, dunay daghan nga I would like to believe nga atong handumon ugma, November 2, mga kalag, mga patay, daghan nila ang apil sa November 1, apil karon. Meaning, inig adto nato ugma, handom sa mga patay, we are already more than handom-handom, tawhanon level, wala ko miingon maot, nindut, but we remember them tomorrow with so much faith, faith nga gi-encourage karong adlawa that many of those dead already are there in the eyes of God, Saints already.

Niingon sa first reading, vision ni St. John, “kinsa man na sila? cannot be counted, many of them are robed in white, they are already washed, they survived the test on earth”. So importante ni nga misa karon, November 1 kay maka uplift sa atong heart o makatrigger, maka-inspire nato nga we do not go November 2 to the dead simple murag pagan level lang. Murag looy, “salamat pang” buutan, dili ta ingrato nga mga anak. Dili lang kana, there’s more, ugma o unyang hapon mangadto ta with intense hope, “kini si Lola ug Mama, naka survive gyud. Kaila gyud ta nila. Kini akong dagkutan og kandila ron apil sa giingon ni St. John nga ‘countless, robed in white, glorified’”.

Kining November 1 ug November 2, tie up ni sila. Sayang lagi kung focus lang kita sa November 2, walay unod, walay pwersa maybe some, but many others matawag nato pagano level lang, wala ko muingon dautan na murag naghandom lang. Tomorrow we go sa mga patay with paghandom, with hope, trust and confidence. Niingon ang gospel karon, “Blessed are they who survived the test…” “Bisan kini si Lola gyud, bisag naglisud ang kinabuhi, simba lang gihapon ni. Kini si mama, santos gyud ni kay bahalag palahubog si papa, wala gyud bulagi. Karon ra ko kaila ni mama ug papa nga really sacrificed for me. Karon pa ko kaila ni mama nga reconciling pag ayo.” Wow, very holy! Mangadto ta ugma aron muhandom nila, but realize dili lang kita maghandom nila, maghandom with so much hope and confidence, realizing that grace abounded in their lives. Particularly, some persons, we are quite sure but some also we are not, busa ato silang handumon ugma. Unya adunay nindut nga linya ang prayer karon “we venerate all the holy ones so that with many intercessors”, kining mga santos karon nga nameless, countless, mutabang nato’g ampo alang sa mga ugma. Dili pud nato e-advertise ugma nga usbon nato, “kini akong bana, wala gyud ni siguro, atong ampoan ni,” ayaw pud ana, lain kaayo. But diha lang sa kasing-kasing nato ugma with so much hope nga naay atong gihatagan og dungog karon, mutabang nato’g pag-ampo that we cannot measure tomorrow the mercy and goodness of God, the desire of the Lord that we would be blessed mao nang sa gospel reading karon.

So brothers and sisters, pasalamat kita niining fiesta, naay saulog karon, niining solemnidad nga atong gisaulog karon nga makapabuhi gyud sa dugo, makapabuhi sa kalag. Strengthen our faith that in the end, the goodness of God, the desire of God to glorify us matud sa 2nd reading “the Lord wants us to see Him face to face.” Namalandong ko ana nga line, kung the Lord is glorious, is like the sun. If the Lord… humot kaayo, labaw pa sa pinakamahal nga perfume ug muduol ta sa Ginoo, mabandahan pud ta sa iyang kahayag ug mutapot pud sa atong sanina ang iyang kahumot. Ingon ang 2nd reading: “to see Him face to face…” and He desires… Dili siya maghulat, in the mysterious designs, tinguha gyud niya nga maapil ta sa mga countless men and women nga gihugasan sa makaluwas niya nga dugo aron kita mahisama kaniya. Busa mga igsoon, kini atong gisaulog karon. Hinaut pa unta, karong hapon, unya, pag-adto nato, paghandom sa atong tagsa-tagsa ka mga minahal sa kinabuhi, we go there not only with human sentiments, ibalik-balik which are beautiful, wa ko miingon nga dautan. But we go there as men and women of faith. We make our paghandom kanila uban sa tumang paglaum that God is good, God is merciful, his desire to take each one to be blessed in heaven is so intense and we asked the intercession of all the saints so that kini atong gipanghandom, sementeryo ugma would really be taken by the Lord with Him in the glory of the community of the saints in heaven.